Page 19 - Magazine Tegelen april 2021

janauparrili 2021

We spreken met Marcel Dings,
‘klei-deskundige’

Klei bijzonder
De klei in Tegelen is k(l)ei bijzonder, omdat deze ongeveer twee miljoen jaar oud
en zéér fijn van structuur is. Juist die structuur maakt dat met deze grondstof zeer
hoogwaardige dakpannen zijn te maken. De Romeinen hadden die goede klei al
gevonden, wat blijkt uit enkele teruggevonden ovens. In de achttiende eeuw trokken
diverse pottenbakkers naar Tegelen om hier, vlak bij die goede klei, een werkplaats op
te zetten. In de negentiende eeuw werden diverse pannenbakkerijen opgericht omdat
de markt behoefte had aan goede dakpannen, zeker in de snel groeiende steden.

Kleiwinning belangrijk
Door de behoefte aan pannen en de prima kwaliteit van de Tegelse klei groeide het
aantal pannenbakkerijen in de negentiende eeuw snel. Daarnaast kwamen er ook nog
een gresbuizenfabriek en drie steenfabrieken. De behoefte aan arbeidskrachten leidde
tot een grote toestroom van jongeren uit de grote boerengezinnen in de omringende
regio. Hierdoor maakte Tegelen een sterke bevolkingsgroei door: van 678 inwoners in
1802 naar 5.135 in 1900. Ongeveer de helft van de werkzame mannelijke bevolking
had in die tijd een baan bij een van de grofkeramische bedrijven. Na 1900 verdwenen
veel kleine bedrijven die met de klei werkten. Maar doordat de overblijvende bedrijven
investeerden in mechanisering en automatisering, nam de productie toch flink
toe. Momenteel telt Tegelen nog drie dakpannenfabrieken, terwijl er in de rest van
Nederland nog maar twee andere zijn. Hierdoor is Tegelen in Nederland nog steeds het
centrum van de pannenindustrie.

Belangrijk thema
Het voorgaande geeft aan dat Tegelen groot en belangrijk geworden is door de klei
en de pannenindustrie. Het lijkt me daarom een uitstekend thema dat door diverse
verwijzingen in het centrum duidelijk zichtbaar gemaakt kan worden. Zodat aan
inwoners en bezoekers duidelijk herkenbaar wordt gemaakt dat Tegelen en de
Tegelenaren gevormd zijn door de klei, en niet voor niets de bijnaam Pannekletsers
dragen.

centrum tegelen januari 2021 p019